BÂZI KAYNAKLARDA
BEDÎÜZZAMÂN’IN DOĞUM TÂRÎHLERİ
1- Üstâd 1918’de Kostroma’da iken 40 yaşında olduğunu dolayısıyle 1878’de doğduğunu söylüyor:
“Gerçi dahâ kendimi ihtiyar bilmiyordum; fakat Harb-i Umûmîyi gören ihtiyardır. Gûyâ يَوْمًا يَجْعَلُ الْوِلْدَانَ شِيبًا sırrına mazhar olarak, öyle günlerdir ki, çocukları ihtiyarlandırdığı cihetle, kırk yaşında iken, kendimi seksen yaşında bir vaz’iyette buldum.” (1958 baskısı Büyük Târihçe-i Hayât , Dokuzuncu Ricâ, s.74)
2- Bedîüzzamân Sa’îd-i Kürdî’nin Tercüme-i Hâlinden bir hülâsadır, Müküslü Hamza, (İşârâtü’l-İ‘câz fî Mezâni’l-Îcâz’ın sonuna dercedilmiş), 1918:
Doğum Târîhi: 1293
https://risaletashih.org/2020/11/19/tercume-i-halinden-hulasa-mukuslu-hamza/
3- Bedîüzzamân’ın Târihçe-i Hayâtı, Abdurrahman Nursî, 1919:
Doğum Târîhi: 1293
Bu Târihçe; “Bedîüzzamân Saîd Nursî: Târihçe-i Hayâtı, Eserleri, Meslek ve Meşrebi, 1958, s. 9’daki hâşiye-1”de zikredilen “Eskişehir Mahkeme Reîsinden başka, daha sizler dünyâya gelmeden benim dindar bir cumhûriyetçi olduğumu elinizdeki târihçe-i hayâtım isbat eder” dediği T. Hayât..
https://risaletashih.org/2020/11/28/bediuzzamanin-tarihce-i-hayati-abdurrahman-nursi/
4- Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Tezkiresi (D. H. İslâmiyye):
Doğum Târîhi: (H.)1295, (R.)1293
Buradan anlaşılıyor ki, diğer kaynaklarda görülen 1293’ler Rûmîdir.
5- … Tercüme-i Hâllerinin Tahrîrine Mahsus Varaka (D. H. İslâmiyye):
Doğum Târîhi: Târîh-i velâdetim 1293’tür.
6- Bedîüzzamân’ın Târihçe-i Hayâtından Hârikalar, Afyon Mahkemesi Müdâfaâtının Birinci Zeylinin Zeyli, 1950:
Doğum Târîhi: 1293
7- Bedîüzzamân Saîd Nursî: Târihçe-i Hayâtı, Eserleri, Meslek ve Meşrebi, Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası, Ankara,1958:
Doğum Târîhi: H.1290, M.1873
Bu eserin hazırlanmasında sadâkat, ihlas ve büyük fedakârlıklarla çalışan talebeleri o günün şartlarında doğum târîhini doğru tesbit edememişler ve bilmeyerek “Bediüzzaman Said Nursi İlk Hayatı” bölümünün önemli bir kısmını Eşref Edib’in, Abdurrahman Nursî’nin te’lif ettiği Târihçe-i Hayât’dan yalan yanlış ilâvelerle yaptığı çalışmalardan aktarmışlardır!.. Bu sebeple tashîhe muhtaçtır.
https://risaletashih.org/2020/11/04/bediuzzaman-said-nursi-tarihce-i-hayati-1958/
Ammâ Osman Birgeoğlu tek doğru Târihçe olarak bu sehivlerle âlûde 1958 baskısını peşin kabûl, diğerlerini külliyen reddetmektedir. Eser üzerindeki tashihler, meselâ doğum târîhinin R.1293 olarak düzeltilmesi ona göre gizli “bir el”in karışmasıdır
Olacak bu ya, aylardır âlâ-yi vâlâ ile reklâmını yaptığı fevkal’âde (!) çalışmasının 91. sayfasına da gizli “bir el”(!) karışmış 1958 baskısı T. Hayat’daki FIRAT’ı, DİCLE yapıvermiş kaşla göz arasında!…
8- Risale-i Nur Külliyâtı Müellifi Bediüzzaman Said Nursî: Hayatı, Mesleği, Tercüme-i Hâli, Yeni Asya Neşriyat, İstanbul, Ekim 2008:
Doğum Târîhi: R.1293
1958 baskısı Büyük Târihçe-i Hayât’ın yeni belgelerden istifâde ile cüz’î düzeltmeler yapılmış şeklidir..
9- Mâidet-ül Kur’ân ve Hazînet-ül Bürhân, A. Feyzi Kul, İttihad-2006, s.25:
A. Feyzi Kul, Hadisten istihrâc yapmış..
Doğum Târîhi: Hicrî-Şemsî 1255, Hicrî-Kamerî 1293, Mîlâdî 1877
DİKKAT!..: İstihrâcla bulunan târihler takrîbî olabiliyor.. Esas olan belgedir..
HİCRÎ ŞEMSÎ TAKVİM
Güneş yılı esaslı olup Peygamber Efendimizin Mekke’den Medîne’ye hicretinin sonunda Kuba köyüne vardığı 20 Eylül 622 târîhi başlangıç olarak alınmaktadır.
Başlangıçtan Günümüze Bâzı H. Şemsî Yılların Mîlâdî Karşılıkları:
| H. ŞEMSÎ YIL | MÎLÂDÎ TÂRİH |
| 1 | 20 Ey. 622/19 Ey. 623 |
| 2 | 20 Ey. 623/19 Ey. 624 |
| 3 | 20 Ey. 624/19 Ey. 625 |
| 4 | 20 Ey. 625/19 Ey. 626 |
| 5 | 20 Ey. 626/19 Ey. 627 |
| 10 | 20 Ey. 631/19 Ey. 632 |
| 20 | 20 Ey. 641/19 Ey. 642 |
| 50 | 20 Ey. 671/19 Ey. 672 |
| 100 | 20 Ey. 721/19 Ey. 722 |
| 1000 | 20 Ey.1621/19 Ey. 1622 |
| 1200 | 20 Ey.1821/19 Ey. 1822 |
| 1255 | 20 Ey. 1876/19 Ey. 1877
A. F. Kul istihracı |
| 1256 | 20 Ey. 1877/19 Ey. 1878
Belgelere göre Bedîüzzamân’ın Doğumu |
| 1400 | 20 Ey. 2021/19 Ey. 2022 |
| 1401 | 20 Ey. 2022/19 Ey. 2023 |
| 1402 | 20 Ey. 2023/19 Ey. 2024 |
| 1403 | 20 Ey. 2024/19 Ey. 2025 |
10- Bedîüzzaman Saîd-i Nursî, Mufassal Târihçe-i Hayâtı, Abdülkadir Badıllı, İttihad Yayıncılık-1998:
Doğum Târîhi: Mîlâdî 1877, Rûmî 1293, Hicrî 1294
11- Bediüzzaman Hangi Tarihte Doğdu?, Köprü – Bedîüzzaman Özel Sayısı, Bahar 2000, 70. sayı.:
Doğum Târîhi: H. (1 Muharrem-8 Rebîülevvel) 1295, R. (24 Kânûnievvel-28 Şubat) 1293, M. (5 Ocak-12 Mart) 1878
12- Bilinmeyen Taraflarıyla Bedîüzzaman Saîd Nursî, Necmeddin Şahiner, Nesil Yayınları-2006 (52. Baskı):
Doğum Târîhi: Rûmî 1293, M.1876-1877
13- Arşiv Belgeleri Işığında Bedîüzzamân Saîd Nursî ve İlmî Şahsiyeti – Birinci Kitap, Prof. Dr. A. Akgündüz, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 2013:
Doğum Târîhi: Rebîüevvel 1295, Mart 1293, Mart 1878
14- Tarafımdan Hesaplanan Bedîüzzamân’ın Doğum Târîhi:
Hicrî 1295 (1 Muharrem-8 Rebîülevvel), Rûmî 1293 (24 Kânûnievvel-28 Şubat), Hicrî-Şemsî 1256, Mîlâdî 1878 (5 Ocak-12 Mart)
Doğum târîhini doğru hesaplamada birinci derecede faydalanılan vesîka, Dârü’l-Hikmet’de iken doldurulan nüfus, eşkâl ve ikāmet bilgilerinin bulunduğu 26 Eylûl 1921 târihli Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Tezkiresi.. Ve Belge ile uyumlu birkaç istihrâc..
Belge:
“Târîh-i (..) velâdeti: 1295 (bin ikiyüzdoksanbeş) ve 1293 (bin ikiyüzdoksanüç)”
İstihrâclar:
(1): “…ya’nî arza bastığın zaman ki, cifirce 1295 Arabî, 93 Rûmî târîhîdir ki, târîh-i velâdetine ve Rus Harb-i müdhişine tevâfukla berâber..” (Bedîüzzamân Sa‘îd Nursî; Lem’alar, Y.A.N.–2005, s.595)
(2): “… 1293 eder. İşte bu târih, Rus’un Âlem-i İslâm’ın felâketine sebep olan 93 dehşetli harbin zamânına ve Risâle-i Nur müellifinin târîh-i velâdetine tam tamına tevâfuku şüphesiz kadî bir işâret-i gaybiyyedir” (Bedîüzzamân Sa‘îd Nursî; Lem’alar, Y.A.N.–2005, s.602)
(3): “Eğer لَنَهْدِيَنَّهُمْ ‘deki şeddeli “nun” bir “nun” sayılsa, 1294 eder ki Risâlet-ün-Nûr müellifinin besmele-i hayâtıdır ve târîh-i velâdetinin birinci senesidir. (Bedîüzzamân Sa‘îd Nursî; Birinci Şuâ’ / Üçüncü Âyet-i Meşhûre)
(4) “(…) 1294 eder ki, velâdetinin ve hayâtının birinci senesidir.” (Bedîüzzamân Sa‘îd Nursî; Birinci Şuâ’ / Beşinci Âyet)
R.1293–H.1295 örtüşmesi; H.1295’in ilk 67 gününe (1 Muharrem 1295-8 Rebîülevvel 1295), R.1293’ün son 67 gününe (24 Kânûnievvel 1293-28 Şubat 1293), bunlar da 5 Ocak 1878-12 Mart 1878 târihleri arasına denk geliyor.
B. Tunç