BÂZI MÛTEBER KAYNAKLARDA

BEDÎÜZZAMÂN’IN DOĞUM TÂRÎHİ

 

1- a) Bedîüzzamân Saîd Nursî: Târihçe-i Hayâtı, Eserleri, Meslek ve Meşrebi, Doğuş Ltd. Şirketi Matbaası, Ankara,1958:

(H.1290, M.1873) 

1- b) Risale-i Nur Külliyatı Müellifi Bedîüzzaman Saîd Nursî: Hayatı, Mesleki, Tercüme-i Hali, Sinan Matbaası – 1960 İstanbul:

(H.1290, M.1873) 

İkisinde de târihler ayni ve yanlış..

1- c) Risale-i Nur Külliyâtı Müellifi Bediüzzaman Said Nursî: Hayatı, Mesleği, Tercüme-i Hâli, YeniAsya Neşriyat, İstanbul, Ekim 2008:

(Rumî 1293)

Rûmî târih doğru fakat Hicrî ve Mîlâdî eksik.

 

2- Mâidet-ül Kur’ân ve Hazînet-ül Bürhân, A. Feyzi Kul, İttihad-2006, s.25:

(Hicrî-Şemsî 1255, Hicrî-Kamerî 1293, Mîlâdî 1877)

Ne var ki; istihrâcla bulunan târihler takrîbî olabiliyor…

Bir misâl:

“Demek zamân-ı esâret’ مَا كَانَ مُرِيدِى اَسِيرًا فِى شَرْقٍ de çıkıyor. Ve bin üçyüzotuzyedi [1337] ediyor. İşte bu fakîr, o târîh-i Arabîde Rus esâretinde, tek başımla Petrogra’dan bir ay [uzaklıkda(?)/B.T.], [Rusya’nın(?)/B.T.] şimâl-i şark tarafından firâr edip, çok envâ‘-ı mehâlik varken, Rusça bilemediğim hâlde, bir muhâfaza-i gaybiye altında pek çok bilâdı seyr ü seyâhat etdim. Tâ Varşova, Avusturya tarîkiyle İstanbul’a gelip uzun bir dâire-i arzda seyâhat etdim.” (Bedîüzzamân Saîd Nursî; Lem’alar, Y. Asya Neşriyat 2005, s.94) [Köşeli parantezlerdeki kısa yorumları ben ekledim / B. Tunç]

Not: 1337  istihrâcdır.. Belgeler İstanbul’a geliş târîhi olarak Arabî 1336, Rûmî 1334 (Mîlâdî 1918)’de ittifak ediyor. (Bkz: http://risaletashih.org/2020/09/14/bediuzzamanin-rus-esareti/ ) Zâten Hz. Üstâd şu ifâdelerinde mes’eleyi tavzih etmiş: 

“Ma’nâ ile cifir hesâbı ittifak ettiği yerde, îmâ kuvvetlenip işâret derecesine çıkar. Çünki وَلاَتَخْشَ Hicrî bin üç yüz otuz yedi [1337]; Rûmî iki küsur fark eder, o hâlde bin üç yüz otuz dörde [1334] iniyor ki, o târih de yalnız, tek başımla Rusya’nın şimâlinde en korkulu bir vaz’iyette esâretten firâr ettiğimin zamânıdır.” (Bedîüzzamân Saîd Nursî; Lem’alar, Y. Asya Neşriyat 2005, s.593)

Hicrî-Şemsî Takvim, Güneş yılı esaslı olup Peygamber Efendimizin Mekke’den Medîne’ye hicretinin sonunda Kuba köyüne vardığı 20 Eylül 622 târîhi başlangıç olarak alınmaktadır.

H. Şemsî 1255^[*]; (Mîlâdî; 20 Ey. 1876/19 Ey. 1877), (Rûmî; 8 Ey. 1292/7 Ey. 1293), (H. Kamerî; 1 Ramazân 1293/11 Ramazân 1294) târihleri arasına geliyor.. Hicrî-Kamerî 1293’ün Berât gecesi 5 Eylül 1876 (H. Şemsî 1255’den 15 gün evvel)…

 

3- Bedîüzzaman Saîd-i Nursî, Mufassal Târihçe-i Hayâtı, Abdülkadir Badıllı, İttihad Yayıncılık-1998:

(Mîlâdî 1877, Rûmî 1293, Hicrî 1294) 

Rûmî 1293, doğru.. Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Tezkiresindeki ve destekleyen istihraclardaki H.1295 târîhine îtibâr edilmediğinden diğerleri takrîbî olmuş..

 

4- Bilinmeyen Taraflarıyla Bedîüzzaman Saîd Nursî, Necmeddin Şahiner, Nesil Yayınları-2006 (52. Baskı):

(Rûmî 1293, M.1876-1877) 

N. Şahiner de Rûmîyi doğru aldığı hâlde, mezkûr belgedeki Hicrî 1295’i dikkate almadığı için isâbet edememiş..

R.1293’ün, 1876 ile kesişmesi mümkin değil!..

 

5- Arşiv Belgeleri Işığında Bedîüzzamân Saîd Nursî ve İlmî Şahsiyeti – Birinci Kitap, Prof. Dr. A. Akgündüz, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, 2013:

(Rebîülevvel 1295 Hicrî, Mart 1293 Rûmî, Mart 1878 Mîlâdî) 

Akgündüz, Belge serdetmişse de, ay ve günlerde iltibâs yapınca işler karışmış!.. Rûmî doğum târîhi, (24 Kânûnievvel 1293-28 Şubat 1293)  arasında olması gerekirken Mart 1293 olmuş!?.. (R. Mart 1293 1877’de kalıyor!..). Rebîülevvel 1295’in 8’inden sonrası ise  R. Mart 1294’e geçiyor!?.. Hem Hicrî, hem Rûmî, hem Mîlâdî târihlerin sınırları ihlâl edilmiş!…

***

Belgelere Göre Bedîüzzamân’ın Doğum Târîhi

 

Doğum târîhini doğru hesaplamada birinci derecede faydalanacağımız vesîka, Dârü’l-Hikmet’de iken doldurulan nüfus, eşkâl ve ikāmet bilgilerinin bulunduğu 26 Eylûl 1921 târihli Devlet-i Aliyye-i Osmâniyye Tezkiresi.. Ve Belge ile uyumlu iki de istihrâc…

Belge:

“Târîh-i (..) velâdeti: 1295 (bin ikiyüzdoksanbeş) ve 1293 (binikiyüzdoksanüç)”

İstihrâc:

(1): “…ya’nî arza bastığın zaman ki, cifirce 1295 Arabî, 93 Rûmî târîhîdir ki, târîh-i velâdetine ve Rus Harb-i müdhişine tevâfukla berâber..” (Bedîüzzamân Sa‘îd Nursî; Lem’alar, Y.A.N.–2005, s.595)

(2): “… 1293 eder. İşte bu târih, Rus’un Âlem-i İslâm’ın felâketine sebep olan 93 dehşetli harbin zamânına ve Risâle-i Nur müellifinin târîh-i velâdetine tam
tamına tevâfuku şüphesiz kasdî bir işâret-i gaybiyedir.” (Bedîüzzamân Sa‘îd Nursî; Lem’alar, Y.A.N.–2005, s.602)

R.1293–H.1295 örtüşmesi; H.1295’in ilk 67 gününe (1 Muharrem 1295-8 Rebîülevvel 1295), R.1293’ün son 67 gününe (24 Kânûnievvel 1293-28 Şubat 1293),
bunlar da 5 Ocak 1878-12 Mart 1878 târihleri arasına geliyor.                                                      

***

[*]: Başlangıçtan Günümüze Bâzı H. Şemsî Yılların Mîlâdî Karşılıkları:

H. Şemsî       1 :  20 Ey.622/19 Ey.   623

H. Şemsî       2 :  20 Ey.623/19 Ey.    624

H. Şemsî       3 :  20 Ey.624/19 Ey.    625

H. Şemsî       4 :  20 Ey.625/19 Ey.    626

H. Şemsî       5 :  20 Ey.626/19 Ey.    627

H. Şemsî       6 :  20 Ey.627/19 Ey.    628

H. Şemsî       7 :  20 Ey.628/19 Ey.    629

H. Şemsî       8 :  20 Ey.629/19 Ey.    630

H. Şemsî       9 :  20 Ey.630/19 Ey.    631

H. Şemsî     10 :  20 Ey.631/19 Ey.    632

H. Şemsî     11 :  20 Ey.632/19 Ey.    633

H. Şemsî     12 :  20 Ey.633/19 Ey.    634

H. Şemsî     13 :  20 Ey.634/19 Ey.    635

H. Şemsî     14 :  20 Ey.635/19 Ey.    636

H. Şemsî     15 :  20 Ey.636/19 Ey.    637

H. Şemsî     16 :  20 Ey.637/19 Ey.    638

H. Şemsî     17 :  20 Ey.638/19 Ey.    639

H. Şemsî     18 :  20 Ey.639/19 Ey.    640

H. Şemsî     19 :  20 Ey.640/19 Ey.    641

H. Şemsî     20 :  20 Ey.641/19 Ey.    642

H. Şemsî     21 :  20 Ey.642/19 Ey.    643

………………………………………………..

H. Şemsî     30 :  20 Ey.651/19 Ey.    652

H. Şemsî     40 :  20 Ey.661/19 Ey.    662

H. Şemsî     50 :  20 Ey.671/19 Ey.    672

H. Şemsî     60 :  20 Ey.681/19 Ey.    682

H. Şemsî     70 :  20 Ey.691/19 Ey.    642

H. Şemsî     80 :  20 Ey.701/19 Ey.    702

H. Şemsî     90 :  20 Ey.711/19 Ey.    712

H. Şemsî   100 :  20 Ey.  721/19 Ey.  722

H. Şemsî   200 :  20 Ey.  821/19 Ey.  822

H. Şemsî   300 :  20 Ey.  921/19 Ey.  922

H. Şemsî   400 :  20 Ey. 1021/19 Ey.1022

H. Şemsî  500 :  20 Ey. 1121/19 Ey. 1122

H. Şemsî 600 :  20 Ey. 1221/19 Ey. 1222

H. Şemsî 700 :  20 Ey. 1321/19 Ey. 1322

H. Şemsî 800 :  20 Ey. 1421/19 Ey. 1422

H. Şemsî 900 :  20 Ey. 1521/19 Ey. 1522

H. Şemsî 1000 :  20 Ey. 1621/19 Ey. 1622

H. Şemsî 1100 :  20 Ey. 1721/19 Ey. 1722

H. Şemsî 1200 :  20 Ey. 1821/19 Ey. 1822

………………………………………………..

H. Şemsî 1210 :  20 Ey. 1831/19 Ey. 1832

H. Şemsî 1220 :  20 Ey. 1841/19 Ey. 1842

H. Şemsî 1230 :  20 Ey. 1851/19 Ey. 1852

H. Şemsî 1240 :  20 Ey. 1861/19 Ey. 1862

H. Şemsî 1250 :  20 Ey. 1871/19 Ey. 1872

H. Şemsî 1251 :  20 Ey. 1872/19 Ey. 1873

H. Şemsî 1252 :  20 Ey. 1873/19 Ey. 1874

H. Şemsî 1253 :  20 Ey. 1874/19 Ey. 1875

H. Şemsî 1254 :  20 Ey. 1875/19 Ey. 1876

H. Şemsî 1255:  20 Ey. 1876/19 Ey. 1877

H. Şemsî 1256:  20 Ey. 1877/19 Ey. 1878

…………………………………………………

H. Şemsî 1300 :  20 Ey. 1921/19 Ey. 1922

H. Şemsî 1400 :  20 Ey. 2021/19 Ey. 2022  

H. Şemsî 1401 :  20 Ey. 2022/19 Ey. 2023

…………………………………

                        *** (Cedvel: B. Tunç)